سه وقت مهم در هر روز رمضان

 موضوع جلسه 731–سه شنبه : 2/25/ 1397

الحَمْدُ للهِ الحَيِّ القَيِّومِ،الدَّائمِ الَّذِي لاَ يَزُولُ، سُبْحَانَهُ يُقَلِّبُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ، عِبْرَةً وَذِكْرَى لأُولِي الأَبْصَارِ، وَأَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ سَيِّدَنَا وَنَبِيَّنَا مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ،     خَيْرُ مَنْ عَرَفَ حَقَّ رَمَضَانَ، وَوَاصَلَ البِرَّ والخَيْرَ بَعْدَ شَهْرِ المَغْفِرَةِ والإِحْسَانِ، فَصَلَواتُ اللهِ وَسَلاَمُهُ عَلَيْهِ وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ، وَمَنْ سَارَ عَلَى دَرْبِهِ، وَاقتَفَى أَثَرَهُ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ.

لحظات زندگي هر ثانيه اش ارزشمند است و براي اين منظور بايد قدر تَک تَکِ لحظه هاي زندگي را بدانيم چون قابل بازگشت نيست.وقت طلاست و زمان، گرانبهاترين گوهر عمر است؛ گرچه نيازهاي آدمي بيشمار است و بسياري از فرصت ها در گذر زمان از دست مي روند اما جسم و روح ما نيازهايي داردکه با برآوردن آنها آرامش هر چه بيشتر را در زندگي به ارمغان مي آورد.

فرصت ها را دريابيم و دريغ نکنيم از زمانهايي که چه زود مي گذرند …

بار ديگر ماه مبارک و بهار قرآن به ميهماني دل ها مي آيدو عطر دل انگيز سلام و صلوات، مشام جان هاي روزه دار را مي نوازد. و باز ماه خدا مي آيد و مهربانانه بال مي گستراند و استفاده‌ي سودآوري را به همه‌ي کساني که بخواهند ديداري داشته باشند؛ سودي ببرند و يا آشنايي با فرمان‌دار شهر برقرار کنند؛ داده مي‌شود! بعد از آن دروازه بزرگ پر خير و برکت اين ماه عزيز به‌مدت يک‌سال بسته مي‌گردد و تاجران از سرمايه هنگفت خود در اين فاصله‌ي زماني استفاده مي‌کنند؛ تا اينکه دوباره چشمشان به جمال ماه مبارک رمضان روشن گردد. البته بيش‌ترين توشه نصيب آن‌هايي مي‌گردد؛ که شاه کليدهاي گنج‌ها را به‌دست آورده‌اند! و در حد بسيار خوب توانستند؛ ارتباط صميمي را با پادشاه خوبان برقرار نمايند!

 حسن البنا﴿رَحمَةُ الله عَلَيه﴾ گفته: « در وقت زندگي است و زندگي انسان جز وقت چيز ديگري نيست ».

وقت اول : ( اولين ساعت از روز –  بعد از نماز صبح )

امام نووي﴿رَحمَةُ الله عَلَيه﴾در کتاب الاذکار گفته است : " بدان که بهترين اوقات براي ذکر و ياد خداوند در روز بعد از نماز صبح است "

امام ترمذياز از انس﴿رَضِيَ الله ُعَنهُ﴾ روايت نموده است که پيامبر﴿صَلَّي الله ُعَلَيهِ وَسَلَّم﴾فرمودند :" مَنْ صَلَّى الفَجر فِي جَمَاعَةٍ ثُمَّ قَعَدَ يَذْكُرُ اللَّهَ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ ، ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ ، كَانَتْ لَهُ كَأَجْرِ حَجَّةٍ ، وَعُمْرَةٍ ، تَامَّةٍ ، تَامَّةٍ ، تَامَّةٍ" هر کس نماز صبح را با جماعت بخواند سپس بنشيند و تا طلوع آفتاب به ذکر و ياد خدا مشغول باشد سپس بعد از طلوع خورشيد دو رکعت نماز بخواند اجر و پاداش او مانند پاداش حج و عمره اي کامل است و لفظ (تامةٍ ) را سه بار تکرار نمودند.﴿رواه الترمذي - حديثٌ حسن﴾

پيامبر ﴿صَلَّي الله ُعَلَيهِ وَسَلَّم﴾ هنگامي که نماز صبح  مي خواند در جايگاه نماز مي نشست تا اينکه آفتاب به خوبي طلوع مي نمود . دانشمندان و فقهاي اسلامي  تأکيد دارند بر اينکه مستحب است اين ساعات ( بعد از نماز صبح ) را غنيمت دانسته و تا طلوع آفتاب به ذکر و ياد خداي متعال مشغول باشيم .

در حديث پيامبر وارد است: عَنْ صَخْرٍ الْغَامِدِيِّ ﴿رَضِيَ الله ُعَنهُ﴾  قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﴿صَلَّي الله ُعَلَيهِ وَسَلَّم﴾:

 اللَّهُمَّ بَارِکْ لِأُمَّتِي فِي بُکُورِهَا»يعني: «بارالها! اول روز را براي امتم پربرکت گردان».

﴿اين حديث را طبراني (7277) وأحمد (15595) ، و دارمي (2435) ، وأبو داود (2606) ،. وترمذي (1212) وابن حبان (4754) روايت کردند و علامه آلباني – از محدثين معاصر – حديث مذکور را در صحيح سنن ابن ماجه (2236) و صحيح أبي داود ( 2345 ) آورده﴾

حسن بصري﴿رَحمَةُ الله عَلَيه﴾چه زيبا گفته : هيچ روزي نيست که سپيده بدمد و ندائي سر ندهد و انسان را مخاطب خود نسازد که: اي فرزند آدم، من مخلوق تازه اي هستم و بر عمل تو گواهم پس از من توشه اي بيندوز زيرا چون گذشتم هرگز تا رستاخيز بر نمي گردم. «پس چنين چيزي با هيچ چيز عوض نمي شود ».

لذا خوابيدن بعد از نماز صبح مکروه است ، چون که در اين ساعات رزق و روزي تقسيم مي شوند پس خوابيدن در اين ساعات شايسته نيست بلکه بايد اين لحظات را با ذکر و ياد خدا و دعا و استغفار احيا نماييم بويژه که ما در ماه رمضان قرار داريم ، ماهي که اجر و پاداش اعمال در آن چند برابر مي گردد.

 وقت دوم : آخرين ساعت از روز – قبل از غروب آفتاب ) :

 مؤمنان روزه دار به سبب آمادگي خويش براي افطار و تهيه نمودن وسائل افطاري غالباً اين ساعت با ارزش را از دست مي دهند ؛ براي کسي که دربدست آوردن اجر و پاداش حريص است چنين غفلتي شايسته نيست ، چرا که اين لحظات بسيار با ارزش و دقايق پر بها و بهترين وقت براي دعا و نيايش با خداوند است ( لحظاتي که هيچ گونه حائل و فاصله اي ميان خداوند بلند مرتبه و بندگان روزه دار باقي نمي ماند )  و مطابق حديث پيامبر ﴿صَلَّي الله ُعَلَيهِ وَسَلَّم﴾ اين لحظات هنگام استجابت دعا مي باشد .

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ﴿رَضِيَ الله ُعَنهُ﴾قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﴿صَلَّي الله ُعَلَيهِ وَسَلَّم﴾:" ثَلَاثُ دَعَوَاتٍ مُسْتَجَابَاتٍ: دَعْوَةُ الصَّائِمِ، وَدَعْوَةُ الْمُسَافِرِ، وَدَعْوَةُ الْمَظْلُومِ " خداوند دعاي سه کس را استجابت مي کند : دعاي روزه دار ، دعاي مظلوم ، و دعاي مسافر .

سَلَف صالح  بر آخر روز بيشتر از اول آن اهميت قايل مي شدند و احترامش مي گرفتند ؛ چرا که اين لحظات خاتمه ي روز هستند . پس انسان موفق و کامياب کسي است که خداوند او را در راستاي استفاده نمودن صحيح و بهتر از اين ساعات  در دعا و نيايش موفق بگرداند .

وقت سوم : سَحَر

صبح خيزي و سلامت طلبي چون حافظ          هر چه کردم همه از دولت قرآن کردم

 لقمان به پسرش مي گويد: «فرزندم! مبادا خروس از توعاقل تر باشد و توجّه اش به نماز بيش از تو باشد، آيا نمي بيني که در مواقع نماز و در سحر ها بانگ مي زند و حال آنکه تو خواب هستي».
               هنگام سپيدۀ دم ،خروس سحري        داني که چرا همي کند نوحــه گري
               يعني کـه نـمودند در آينۀ صبح          کَز عُمر شبي گذشت و تو بي خبري 

 بندگان خوب خدا وندکساني هستند که : خداوند مي فرمايد:{...وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالأَسْحَارِ﴿آل عمران17﴾}و در سحر گاهان آمرزش مي طلبند . پس بر اين اوقات با ارزش حريص و آن را غنيمت بشماريم و با کثرت دعا و استغفار تا وقت اذان از برکات آن بهره مند شويم، بويژه که ما در ماه مبارک رمضان هستيم اين دقايق معنوي و روحاني را در چيزي که ارتباط ما را با خداوند تقويت نمايد به سر ببريم . خداوند ما را تشويق مي نمايد که اين ساعات با ارزش را غنيمت دانسته و به تسبيح و تَهليل مشغول باشيم .

{...وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا وَمِنْ آنَاءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَى ﴿130/ طه ﴾}و قبل ازطلوع آفتاب و پيش از غروب آن ، و در اثناء شب و در بخشهايي از روز ، به پرستش و ستايش پروردگارت مشغول شو تا ( پيوندت با خدا استوار گردد و آرامش خاطر به تو دست دهد ، و بدانچه برايت مقرر شده ) راضي و خوشنود شوي .

و باز خداوند در سوره ق مي فرمايد :{ فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ الْغُرُوبِ ﴿39﴾ وَمِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَأَدْبَارَ السُّجُودِ ﴿40﴾} و ستايش و سپاس پروردگارت را پيش  از طلوع آفتاب و قبل از غروب آن بجاي آور و نيز در پاره اي از شب و بدنبال نمازها ، او را بستاي و تسبيح و تقديسش نماي .

به طور کلي، هر چه را به هر کسي داده‌اند از سَحَر داده‌اند. به قول حافظ:

هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ          از يُمن دعاي شب و وِرد سَحَري بود

اين لحظات کالاهايي گرابها از جانب خداوند براي ما انسانهاست و بايد قدردان باشيم

چنانکه رُسولُ الله﴿صَلَّي الله ُعَلَيهِ وَسَلَّم﴾در حديثي مي فرمايند:

«... ... أَلاَ إِنَّ سِلْعَةَ اللَّهِ غَالِيَةٌ أَلاَ إِنَّ سِلْعَةَ اللَّهِ الْجَنَّةُ »﴿ سُنَن ترمذي از ابوهريره ﴾

آگاه باشيد که کالاي خداوند خيلي ارزشمند است و آگاه باشيد که ارزشمند ترين کالاي خداوند بهشت است.

            منبع : گلچيني از مقالات اينترنت- خلاصه نويسي و تغييرات در متن احمددانايي فر

[email protected] - osvehbook.com- osvehbook.blogfa.com

کانال دنياي دانايي و دانش در تلگرام @osvehbook کانال بخوان @bookosveh

حروفچــيني: ضياء الدين و سُمَيه   (بندر خمير:1397/2/24)